شاید برای شما هم پیش آمده باشد درست در لحظه‌ای که سعی می‌کنید خود را جدی نشان بدهید، فرزندتان هیچ اعتنایی به شما نمی‌کند. مثلا وقتی به دخترتان اولتیماتوم می‌دهید و می‌گویید: «فورا حاضر شو، وگرنه اصلا بیرون نمی‌رویم!» او خیلی راحت جواب می‌دهد و می‌گوید: «خب نرویم!» اگرچه قرار نیست هیچ مادر یا پدری با فرزندش دعوا کند اما لازم است شما گاهی به فرزندتان یادآوری کنید، بالاخره مادر یا پدر هستید و او باید به حرف شما گوش کند. علت این رفتارهای کودکان اشتباهاتی است که خود ما در تربیت آن‌ها مرتکب می‌شویم. در اینجا شما را با 8 اشتباه رایج والدین و نحوه اجتناب از آن‌ها آشنا می‌کنیم.
--------------------------------------------------------------------------------
دروغ بزرگ
1 من هر دوشنبه دختر 3 ساله‌ام را به خانه دوستم مینا می‌برم و او تا ظهر آنجا می‌ماند. او هر هفته سر این موضوع با من بحث می‌کند و به منزل مینا نمی‌رود. یک روز که به منزل مینا رسیده بودیم و من خیلی عجله داشتم، دخترم از ماشین پیاده نمی‌شد و من مجبور شدم به او بگویم: «خانه بغلی خاله مینا یک کودکستان است که آنجا بچه‌ها را می‌سپرند به لولو تا نگه‌شان دارد! حالا انتخاب با خودت است خانه خاله مینا یا کودکستان لولو!» دخترم سریع به طرف منزل مینا شروع به دویدن کرد. یک هفته بعد مینا از من پرسید: «تو این طرف‌ها مهد کودک می‌شناسی؟ دخترت مدام از یک مهد‌کودک خیلی بد در این حوالی حرف می‌زند و از من می‌خواهد او را به آنجا نبرم!» جلوی دوستم خیلی شرمنده شدم. از طرفی نمی‌دانستم چطور باید موضوع را توضیح بدهم و از طرفی دخترم نسبت به مهد کودک بدبین شده و فکر می‌کند همه مهد کودک‌ها توسط لولو اداره می‌شوند! من فکر میکنم دیگر نمی‌توانم او را به هیچ مهد کودکی بفرستم.
صادق باشید
راه حل خیلی از والدین در بسیاری از موقعیت‌ها وسوسه می‌شوند با یک دروغ شاخ‌دار از شر مجادله با کودک خلاص شوند. این دروغ‌ها در کوتاه‌مدت جواب می‌دهد ولی در دراز مدت به ضرر شماست. از یک سو کودک اعتمادش را به شما از دست می‌دهد و از سوی دیگر، ترساندن کودک تاثیر بدی در روحیه او می‌گذارد. والدینی که مدام برای مجبور کردن کودک به انجام کارها او را از آمپول می‌ترسانند، وقتی فرزندشان واقعا نیاز به تزریق آمپول دارد، درمانده می‌شوند. راه بهتر آن است با فرزندتان صادق باشید و با او ابراز همدردی کنید. مثلا به او بگویید: «می‌فهمم دوست نداری امروز به خانه خاله مینا بروی. من هم بعضی روزها دوست ندارم بروم سر کار، ولی مجبورم.» این همدردی شما کار را ساده‌تر خواهد کرد.
--------------------------------------------------------------------------------
عقب‌نشینی
2 اگر دنبال راهی می‌گردید که تضمین کند فرزندتان دیگر به حرف شما گوش نخواهد کرد، او را تهدید کنید ولی تهدیدتان را عملی نکنید! دیروز به خانه دوستم رفته بودم تا پسرم با پسر او بازی کند. پسربچه‌ها سر اسباب‌بازی‌ها با هم دعوا داشتند. هر اسباب‌بازی که پسر من برمی‌داشت، فورا پسر دوستم آن را از دست او می‌کشید و داد و دعوا به راه می‌افتاد. دوستم هر بار برمی‌گشت و به پسرش می‌گفت: «اسباب‌بازی را به اشکان هم بده وگرنه آن را از خودت هم می‌گیرم.» بعد با آرامش رویش را برمی‌گرداند و به گفت‌وگو با من ادامه می‌داد! به محض اینکه مادر رویش را برمی‌گرداند، پسر دوباره شروع می‌کرد یک اسباب‌بازی دیگر را از دست پسر من کشیدن!
اقدام عملی
راه حل اصلا خوب نیست که با کودک بدرفتاری کنید ولی اگر او به رفتار نادرستش ادامه دهد باید عواقب آن را ببیند. بریژیت بارنز، یکی از نویسندگان کتاب تربیت کودکان نوپا و پیش‌دبستانی، موقعیت جالبی را مثال می‌زند؛ تصور کنید کودکتان را برای بازی کنار ساحل برده‌اید. او مدام به بچه‌های اطراف شن پرتاب می‌کند و شما مدام این جمله را تکرار می‌کنید: «اگر باز هم شن پرت کنی، می‌رویم.» کودک جمله شما را به این شکل برداشت می‌کند: «چند بار دیگر هم می‌توانم کارم را تکرار کنم. بعد مامان من را مجبور می‌کند دیگر شن پرت نکنم.»
به جای این روش باید ابتدا یک اخطار به کودک بدهید و اگر کارش را تکرار کرد، فورا پیامد کارش را به او نشان دهید. مثلا برای چند دقیقه او را از بازی منع کنید. اگر باز هم به کارش ادامه داد، کودک را از ساحل ببرید. دفعه آینده که کودک رفتار نادرستی از خود نشان داد، کافی است با آرامش، خاطره بار قبل را به او یادآوری کنید: «یادته دفعه پیش مجبور شدیم زود برویم خونه؟ امیدوارم این دفعه مجبور نشویم دوباره زود برویم.»
--------------------------------------------------------------------------------
متحد نبودن
3خیلی اوقات پیش می‌آید که شما با فرزندتان قرار گذاشته‌اید اگر کاری را به درستی انجام دهد یا مطابق خواست شما رفتار کند، برای او چیزی که دوست دارد بخرید. ولی همسرتان ناگهان تصمیم می‌گیرد جایزه را به کودک بدهد!
در یک جبهه باشید!
راه حل درست است که همسرتان قصد ندارد تلاش‌های شما در تربیت فرزند را نابود کند یا قول شما را پیش چشم او بی‌اهمیت جلوه دهد اما عملا این درست همان کاری است که با دادن جایزه به فرزندتان می‌کند. اگر با همسرتان در یک جبهه باشید، نه تنها فرزندتان یاد می‌گیرد کاری که نادرست است، از نظر همه نادرست است بلکه این موضوع کمک می‌کند تا به مرور زمان شما تبدیل به شخصیت بد داستان نشوید.
شما و همسرتان می‌توانید برای رفتار نادرست فرزندتان تنبیه‌های متفاوتی داشته باشید ولی مهم آن است که منظورتان از رفتار نادرست با هم یکی باشد. بد نیست یک روز در غیاب بچه‌ها با همسرتان بنشینید و فهرستی از قوانین تهیه کنید و حالات متفاوت آن را با هم به بحث بگذارید.
--------------------------------------------------------------------------------
رشوه‌های کوچولو اما همیشگی
4 دختر 4 ساله من همیشه کم‌غذاست. یک بار به او پیشنهاد دادم اگر غذایش را تمام کند، به او شکلات می‌دهم. او هم غذایش را تا آخر خورد و شکلات را دریافت کرد. سر شام دوباره از من شکلات خواست و من هم در قبال تمام کردن غذایش شکلات به او دادم اما این موضوع برای او تبدیل به عادت شده دیگر برای اینکه لب به غذا بزند، اول از من شکلات می‌خواهد. غذایش را نمی‌خورد ولی رشوه‌اش را می‌گیرد!
قدردانی با کلمات
راه حل همه والدینی که بچه کوچک دارند، باید همیشه یک جایزه کوچولو در آستین‌شان داشته باشند. این جایزه در خیلی از موارد به کار می‌آید. مثلا وقتی لازم است در یک مکان رسمی فرزندتان را ساکت نگه دارید اما کارشناسان تاکید می‌کنند وقتی بچه‌ها کار خوبی انجام می‌دهند، آن‌ها را تحسین کنید. به جای دادن شکلات به فرزندتان به او بگویید: «آفرین! پسرم چقدر بچه خوبی بودی که سر شام در خانه عمویت آرام نشستی.» همچنین قدرت کلمات را دست کم نگیرید. اگر به فرزندتان بگویید: «خیلی ناراحتم از اینکه کادویی که پدر برایم خریده بود را شکستی.» کودک واقعا از رفتار خودش احساس بدی پیدا می‌کند و علاوه بر آن، قدرت تشخیص احساسات و به کار بردن کلمات برای ابراز آن‌ها را یاد می‌گیرد.
--------------------------------------------------------------------------------
شکستن قوانین خودتان
5 بچه‌ها، مقلدهای حرفه‌ای هستند. بنابراین کاری که دوست ندارید با دیگر افراد انجام شود، نسبت به کودکان انجام ندهید. پدر و مادری که عادت دارند برای کار بد پشت دست فرزندشان بزنند، باید منتظر باشند سال آینده فرزندشان در مدرسه همین کار را در مقابل دوستانش انجام دهد. اگر دوست ندارید فرزندتان به شما دروغ بگوید، نباید به او یاد بدهید تلفن را بردارد و به دروغ به رئیس‌تان بگوید شما منزل نیستید.
احترام به قوانین خانه
راه حل در منزل ما، نینداختن اسباب‌بازی روی زمین یک قانون محکم است. یک روز همسرم توپی را که زیر مبل پیدا کرده بود به اتاق دیگری انداخت تا زیر پا نرود. همان موقع ناگهان جیغ پسرم بلند شد که به پدرش یادآوری می‌کرد: «اسباب‌بازی روی زمین ممنوعه!»
--------------------------------------------------------------------------------
از دست دادن خونسردی
6 اغلب ما دوست نداریم سر فرزندمان داد بکشیم ولی بارها پیش می‌آید که در پایان یک روز کاری، خسته و کوفته با کودک 2 ساله‌مان کلنجار می‌رویم و ناگهان نقطه جوش فرا می‌رسد و سر او داد می‌کشیم. «نخستین باری که سر نورا، دختر 2 ساله‌ام داد کشیدم، سعی کرد من را به اتاق خودم بفرستد!» (این تنبیه رایج خانه ماست.)
صحنه را ترک کنید
راه حل شاید نورا کوچولو خیلی هم اشتباه نکرده باشد. رفتن به اتاق دیگر، فقط مخصوص بچه‌ها نیست. وقتی حس می‌کنید در حال از دست دادن کنترل اعصاب‌تان هستید بهترین راه آن است که چند دقیقه همه چیز را رها کنید و بی‌خیال شوید. کودکتان را در گهواره یا جای امنی بگذارید و خودتان به اتاق دیگری بروید. یک نفس عمیق بکشید. تا 10 بشمارید و بعد از نو به موضوع فکر کنید. اگر نمی‌توانید کودکتان را تنها بگذارید، با هم به اتاق دیگری بروید. گاهی وقت‌ها فقط تغییر منظره اطراف شما را از حال خودتان بیرون می‌آورد و به آرام شدن شما کمک می‌کند. در ضمن بهترین راه آن است که اجازه ندهید کار به اینجا برسد. به توصیه شماره 2 برگردید!
--------------------------------------------------------------------------------
برنامه‌ریزی درازمدت!
7 بعد از ظهر روز چهارشنبه خسته و کوفته در راه برگشتن از اداره، پسر 4 ساله‌ام را از کودکستان برداشتم. ترافیک بسیار سنگین بود و حوصله دانیال سر رفته بود. شروع کرد وول خوردن و مدام از پشت سر، روسری من را می‌کشید. از یک طرف قطار ماشین‌های مقابلم هیچ حرکتی نمی‌کرد و از شلوغی و دود، سردرد گرفته بودم و از طرفی نمی‌توانستم دانیال را آرام کنم. به او گفتم اگر به کارش ادامه بدهد فردا از پارک خبری نیست. ولی او اصلا به حرفم اعتنا نکرد.»
تهدید یا پاداش نزدیک‌تر
راه حل بچه‌ها کاری را که یک ساعت پیش کرده‌اند به یاد نمی‌آورند، چه برسد به یک روز پیش. همان‌طور که پسر شما با شنیدن: «فردا از پارک خبری نیست.» خطری احساس نمی‌کند، روز بعد هم نخواهد فهمید چرا او را به پارک نمی‌برید چون رفتار دیروزش را به خاطر نمی‌آورد. همچنین گفتن اینکه: «اگر دختر خوبی باشی جمعه می‌رویم شهربازی.» اصلا فرزندتان را تشویق نمی‌کند که رفتارش را اصلاح کند. باید پاداشی را به او قول بدهید که زودتر فرا می‌رسد و کودک می‌تواند با اشتیاق مدت زمان لازم را برایش صبر کند.
--------------------------------------------------------------------------------
موعظه طولانی
8 شوهر من عادت دارد همه چیز را به تفصیل بشکافد و توضیح بدهد. مثلا دیشب در پاسخ به دختر 3 ساله‌مان نینا، که نمی‌خواست زود به رختخواب رود، نطق غرایی درباره اینکه چطور زود خوابیدن باعث می‌شود انسان در روز بعد شاداب از خواب برخیزد و چطور نینا به 10 ساعت خواب احتیاج دارد تا فردا در خانه مامان‌بزرگ سر حال و پرانرژی باشد تحویل داد ولی از چشم‌های نینا می‌شد خواند که نه تنها چیزی نفهمیده بلکه حتی خوابش هم نگرفته است!
توضیحات کمتر
راه حل بچه‌ها، بزرگسالانی با جثه کوچک‌تر نیستند. بنابراین توضیحات طولانی شما آن‌ها را اصلا برای انجام کاری که می‌خواهید به آن‌ها بگویید، راغب‌تر نمی‌کند. کافی است در یک یا دو جمله، به زبان کودک توضیحی بسیار ساده برای منظورتان بدهید. جمله «شیرینی قبل از شام ممنوع است.» کافی است تا کودک نوپای شما بفهمد علت اینکه در این زمان به او شیرینی نداده‌اید آن است که شام نزدیک است. لازم نیست توضیح مبسوطی درباره اینکه شیرینی اشتهای کودک را کور می‌کند و باعث می‌شود شام نخورد و مواد ومغذی به بدنش نرسد، بدهید. در ضمن یادتان نرود توضیحات کوتاه شما باید به زبان بچه‌ها باشد.
--------------------------------------------------------------------------------
نکات کنکوری
فرزندتان سر شما داد کشیده و شما در پاسخ به این رفتار بدش سر او داد کشیده‌اید؟! تهدید کرده‌اید که او را تنبیه می‌کنید ولی عاقبت پای حرف‌تان نایستاده‌اید؟! خیلی خوب! حتی اگر اغلب این اشتباهات را مرتکب می‌شوید، نباید ناگهان از خودتان ناامید شوید. پدر یا مادر بودن همیشه سخت است. نکته مهم آن است که به آرامی روی تغییر رویه‌تان کار کنید. نکات زیر را به یاد داشته باشید:
اشتباه‌تان را بپذیرید. اگر یکی از قوانین خانه را شکسته‌اید به اشتباه‌تان اعتراف و در آینده سعی کنید قانون منزل را رعایت کنید.
آرام آرام گام بردارید. اگر متوجه شده‌اید اغلب روش‌های تربیتی شما تا‌کنون نادرست بوده است، باید آن‌ها را به آرامی و سر صبر تغییر دهید. نباید یک‌باره 20 قانون جدید برای کودکتان وضع کنید.
به‌خود و فرزندتان زمان بدهید. تاثیر مداومت و صبر را نادیده نگیرید.
منبع : مجله سیب سبز
